Μεταξάς 1940: Σκέψεις σε έναν προβληματισμό.

Ιστορική Αναδρομή - Άρθρο Γνώμης του Ευάγγ. Αθανασιάδη

 Η Ελλάδα δεν κέρδισε πάρα μόνο δάφνες! Μήπως αν προσχωρούσαμε στους Γερμανούς ή μέναμε ουδέτεροι, ίσως ο πόλεμος να έκλινε υπέρ της Γερμανίας και ίσως να αποφεύγαμε και τον συμμοριτοπόλεμο.

 Κάποια κεφάλαια της Ιστορίας ξεκινούν, αλλά και παίρνουν το όνομα των κυρίων συντελεστών τους, είτε το θέλουμε είτε όχι. Δεν μπορούμε να μιλάμε για τον «χρυσού αιώνα του Περικλέους», αγνοώντας τον Περικλή. Δεν μπορούμε να μιλάμε για την «αυτοκρατορία του Μ. Αλεξάνδρου» χωρίς να αναφέρουμε τον Μ. Αλέξανδρο. Δεν μπορούμε να μιλάμε για τι 1912-13 χωρίς να αναφερόμαστε στους Βενιζέλο και στον Βασιλιά Κωνσταντίνο. Δεν μπορεί να μιλάμε για το «Έπος του ΄40» παραγράφοντας τον Μεταξά. Αυτοί οι άνθρωποι άρπαξαν την πένα της Ιστορίας και την γράψαν μόνοι τους… Όλοι τους είχαν ένα άριστο υπόβαθρο Λαού. Αλλά αυτοί το συνεπήραν και το οδήγησαν στο Μεγαλείο*. Πραγματικά γεγονότα και περιστατικά, Ιστορική στυγνή πραγματικότητα. Στην περιγραφή δεν υπεισέρχεται ή δική μας βούληση, το δικό μας θυμικό, η δική μας θέληση, το «ετσιθελικό» εγώ μας. Η Ιστορία γράφτηκε. Είτε το θέλουμε είτε όχι. Είτε μας αρέσει είτε όχι…

Πολλά μπορούν να λεχθούν. Βέβαια είναι κοινώς παραδεκτή η άποψη ότι δεν είναι καλό να γίνεται "υποθετική ανάγνωση" της ιστορίας.
Οπωσδήποτε η μελέτη και η εξαγωγή συμπερασμάτων είναι επιβεβλημένη.

Η αξιολόγηση των γεγονότων μάλλον μας οδηγεί στις εξής σκέψεις:

1ον Ο Μεταξάς επεχείρησε αυστηρή ουδετερότητα. Δεν την σεβάστηκε κανένας.
2ον Οι Ιταλοί του στέρησαν κάθε δυνατότητα παραμονής στην ουδετερότητα.
3ον Το πνεύμα του Μεταξά δεν ήταν ταυτόσημο με το των Ναζί. Η όποια ισχυριζόμενη συγγένεια, δεν του στέρησαν την δυνατότητα να επιλέξει στάση με μοναδικό γνώμονα το Εθνικό συμφέρον. Δεν ήταν "κολλημένος". Σε αντίθεση με τους Κομουνιστές, που έκαναν ότι τους έλεγε η Μόσχα.
4ον Ο Μεταξάς για ακόμη μια φορά εκτίμησε ορθά την γενική κατάσταση και τάχθηκε στην σωστή πλευρά. Όπως ορθά εκτίμησε την κατάσταση το 1912-13, ορθά εισηγήθηκε την μη συμμετοχή στην εκστρατεία της Καλλίπολης, τις ανυπέρβλητες δυσκολίες της Μικρασιατικής Εκστρατείας.
5ον Ας σημειώσουμε διαχρονικά τη στάση της Ιταλίας, Αυστρίας και Γερμανίας. Πόσες φορές στάθηκαν απέναντί μας και διπλωματικά.
6ον Περί Δαφνών. Ο Μεταξάς πολύ νωρίς είπε: "Και υπέρ την Νίκη η Δόξα".
7ον Ατυχώς δεν διαχειρίστηκε ο ίδιος και το αποτέλεσμα του Πολέμου. Είχε την εμπειρία από τον Βενιζέλο. Δυστυχώς δεν μπορέσαμε διαπραγματευτικά να πετύχουμε αυτά που μας αναλογούσαν και δικαιούμασταν. Και δεν είναι η μόνη φορά Ιστορικά.
8ον Η απληστία των κομουνιστών για την εξουσία ήταν εκπεφρασμένη. Δεν ξέρω τι θα μπορούσαμε υποθετικά, να αποφύγουμε.

Σκέψεις και συμπεράσματα μπορούν να διατυπωθούν πολλά.

* Πρόσφατο παράδειγμα ο Έβρος. Ο ίδιος Λαός, η ίδια Αστυνομία, ο ίδιος Στρατός. Και προχθές και χθες. Κάποια πρόσωπα δώσανε άλλη τροπή άλλη εξέλιξη, άλλο αποτέλεσμα και άλλο παλμό.