Τι κατάλαβα από την ταινία «Καποδίστριας» Μέρος Β

 Άρθρο Γνώμης του ε.α 

Η αηδία που έγινε πρόταση

Μέρος 2ο: Το Τραύμα των 700.000, η Αηδία και τα Διδάγματα από το Εξωτερικό

Η συζήτηση για τον Καποδίστρια δεν μπορεί να μείνει κλεισμένη στους τέσσερις τοίχους μιας αίθουσας, όταν έξω η Ελλάδα βιώνει τη μεγαλύτερη ειρηνική αφαίμαξη της ιστορίας της. 

Τα στοιχεία για τους 700.000 νέους που εγκατέλειψαν τη χώρα δεν είναι αριθμοί· είναι αποδείξεις ότι το σύστημα που πολεμούσε τον Καποδίστρια το 1830, κατάφερε τελικά να επικρατήσει σήμερα. Αυτοί οι άνθρωποι μετοίκησαν γιατί ένιωσαν ότι η πατρίδα τους τούς αντιμετωπίζει ως ξένο σώμα.

Εδώ γεννιέται η λέξη «αηδία». 

Είναι η απόλυτη αποστροφή της αξιοπρέπειας απέναντι σε ένα σύστημα που σε θέλει «πελάτη» και όχι πολίτη. Νιώθουμε εγκλωβισμένοι γιατί το πολιτικό σύστημα έχει οχυρωθεί πίσω από εκλογικούς νόμους σχεδιασμένους για να αυτοσυντηρούνται.

Το Δίδαγμα από το Εξωτερικό: Όταν η Αηδία Γίνεται Μεταρρύθμιση

Η απογοήτευση γίνεται ακόμα μεγαλύτερη όταν κοιτάζουμε έξω από τα σύνορά μας και βλέπουμε λαούς που βρέθηκαν σε παρόμοιο ή και χειρότερο τέλμα, αλλά κατάφεραν να σπάσουν τα δεσμά τους. Τα παραδείγματα της Εσθονίας και της Ισλανδίας δεν είναι απλές ιστορίες επιτυχίας, είναι οδικοί χάρτες επιβίωσης.

*Εσθονία: Η Ψηφιακή Επανάσταση κατά της Διαφθοράς

Στις αρχές της δεκαετίας του '90, η Εσθονία βγήκε από τη σοβιετική κυριαρχία ως μια χώρα βουτηγμένη στη φτώχεια και, κυρίως, στη βαθιά διαφθορά της γραφειοκρατίας. Ο πολίτης έπρεπε να «λαδώσει» ή να έχει «μέσο» για το παραμικρό.

Τι ακριβώς έκαναν: Η ηγεσία της χώρας, με τη στήριξη των πολιτών, πήρε μια ρηζοσπαστική απόφαση: Αντί να προσπαθήσουν να εκπαιδεύσουν χιλιάδες διεφθαρμένους υπαλλήλους, αποφάσισαν να τους καταργήσουν. Επένδυσαν τα πάντα στο "e-Estonia". Ψηφιοποίησαν το 99% των κρατικών υπηρεσιών.

Η λεπτομέρεια που έκανε τη διαφορά: Θέσπισαν την ψηφιακή ταυτότητα και το "X-Road", ένα σύστημα όπου τα δεδομένα του πολίτη ανήκουν στον ίδιο και όχι στο κράτος. Αν ένας υπάλληλος ή πολιτικός προσπαθήσει να δει τα δεδομένα σου χωρίς λόγο, αφήνει ψηφιακό ίχνος και τιμωρείται.

Το αποτέλεσμα: Το ρουσφέτι πέθανε γιατί ο πολίτης σταμάτησε να έχει επαφή με τον υπάλληλο. Σήμερα, στην Εσθονία μπορείς να ιδρύσεις εταιρεία σε 15 λεπτά και να ψηφίσεις από το σπίτι σου. Η αηδία για το «κράτος-δυνάστη» αντικαταστάθηκε από την περηφάνια για το «κράτος-εργαλείο».

*Ισλανδία: Η Επανάσταση των Κατσαρολικών και το Πλήθος

Το 2008, η Ισλανδία κατέρρευσε οικονομικά. Οι τράπεζες χρεοκόπησαν και το πολιτικό σύστημα αποδείχθηκε κατώτερο των περιστάσεων, προκαλώντας ένα κύμα αηδίας και οργής σε μια από τις πιο ήρεμες κοινωνίες του κόσμου.

Τι ακριβώς έκαναν: Οι πολίτες δεν έμειναν στις διαμαρτυρίες. Κατέβηκαν στους δρόμους με κατσαρόλες (εξ ου και το όνομα της επανάστασης) και απαίτησαν κάτι πρωτάκουστο: Να γράψουν οι ίδιοι το νέο Σύνταγμα.

Η λεπτομέρεια που έκανε τη διαφορά: Επιλέχθηκαν μέσω κλήρωσης 950 απλοί πολίτες που συζήτησαν τις βασικές αξίες της χώρας. Στη συνέχεια, μια εκλεγμένη επιτροπή 25 πολιτών (όχι πολιτικών) συνέταξε το προσχέδιο του Συντάγματος, το οποίο ανέβαινε στο διαδίκτυο και οι πολίτες έστελναν σχόλια και διορθώσεις σε πραγματικό χρόνο. Ταυτόχρονα, η χώρα δεν «έσωσε» τις τράπεζες με λεφτά των φορολογουμένων, αλλά άφησε τους υπεύθυνους τραπεζίτες να οδηγηθούν στη φυλακή.

Το αποτέλεσμα: Η Ισλανδία απέδειξε ότι όταν το πολιτικό σύστημα εγκλωβίζει την κοινωνία, η λύση είναι η άμεση συμμετοχή. Οι πολίτες ένιωσαν ξανά ιδιοκτήτες της μοίρας τους.

Αυτά τα παραδείγματα μας διδάσκουν ότι η «πεισματική πραγματικότητα» της Ελλάδας δεν είναι κατάρα, αλλά επιλογή. Η Εσθονία νίκησε τη διαφθορά με την τεχνολογία και η Ισλανδία τον εγκλωβισμό με τη συμμετοχή. Και στις δύο περιπτώσεις, η αηδία ήταν το καύσιμο που οδήγησε στη μηχανή της αλλαγής. Αν εκείνοι τα κατάφεραν, η δική μας αποτυχία δεν οφείλεται σε έλλειψη ικανότητας, αλλά σε έλλειψη απόφασης να συγκρουστούμε με το παλιό.

Εσθονία: Μια χώρα βουτηγμ