Η πορεία προς την ύφεση οφείλεται στα μέτρα προστατευτισμού των ΗΠΑ

Άρθρο Γνώμης του Γεωργίου Βασιλάκη*
Πηγή

Αυτή τη περίοδο σε διεθνές επίπεδο έχουμε την ασκούμενη πολιτική των ΗΠΑ έναντι της Κίνας και δευτερευόντως προς τις ευρωπαϊκές χώρες και τη στάση της Βρετανίας που εξακολουθεί να είναι παράγοντας αστάθειας στο μεταβαλλόμενο κόσμο μας. Άρα παραγωγή αποτελεσμάτων τέτοιας κλίμακας που μπορεί να ανατρέψει τις θεωρούμενες προβλέψεις με βάση την οικονομική πραγματικότητα και να οδηγήσει σε ντόμινο εξελίξεων.Βέβαια δεν γίνεται να διαρκέσει για πάντα η περίοδος των κακών εκπλήξεων. Ακόμη κι αν δεν βελτιωθεί η κατάσταση, προσαρμόζονται οι προσδοκίες. Ο ανεπτυγμένος κόσμος ίσως πλησιάζει σε αυτό το στάδιο. Λόγω της αξιοσημείωτης επιβράδυνσης στο παγκόσμιο εμπόριο και στον κλάδο της μεταποίησης, αναθεωρήθηκαν επί τα χείρω οι προβλέψεις για την παγκόσμια ανάπτυξη. Υπεύθυνες είναι, κατά κύριο λόγο, οι ΗΠΑ και η Βρετανία και, σε μικρότερο βαθμό, η Ευρωζώνη το τελευταίο εξάμηνο. Θα μπορούσε να αποτελεί πρόωρη ένδειξη ανάκαμψης για το ερχόμενο έτος. Επιχειρήσεις, νοικοκυριά και χρηματοπιστωτικές αγορές έχουν προετοιμαστεί για σοβαρούς πολιτικούς κινδύνους και «χλιαρές» οικονομικές προοπτικές. Η παγκόσμια ανάπτυξη ενδέχεται να φτάσει στο ναδίρ στο τέλος του 2019, εκτός εάν οι εμπορικές εντάσεις και το Brexit κλιμακωθούν σε βαθμό που δεν έχουν υπολογίσει οι οικονομολόγοι.

Τα οικονομικά στοιχεία του δυτικού κόσμου το τελευταίο 18μηνο έχουν προκαλέσει, με την κακή έννοια, έκπληξη, διότι είχε προηγηθεί περίοδος συγχρονισμένης παγκόσμιας ανάπτυξης. Στην αρχή, παρατηρήθηκε αδυναμία στις εξαγωγικές χώρες της Ευρώπης, όπου οι εμπορικοί πόλεμοι του Ντόναλντ Τράμπ, η επιβράδυνση στην Κίνα και η αβεβαιότητα λόγω Brexit μείωσαν τη ζήτηση κεφαλαιουχικών αγαθών. Τελικά, η αδυναμία εξαπλώθηκε στον αμερικανικό μεταποιητικό κλάδο, όσο στέρευαν τα μέτρα ενίσχυσης του διαστήματος 2017-2018. Στην Ευρώπη, ο κλάδος της βιομηχανίας βρίσκεται σε ύφεση, ενώ υπάρχουν ενδείξεις ότι συμπαρασύρονται και ο τομέας των υπηρεσιών και η αγορά εργασίας.

Οι καθημερινές αλλαγές των αγορών αντικατοπτρίζουν τις εκπλήξεις σε σχέση με τις προσδοκίες, και όχι με τα οικονομικά δεδομένα καθαυτά. Δεν αναμένουμε βελτίωση των δεδομένων πριν από τις αρχές του 2020. ; Έρευνες ψυχολογίας των καταναλωτών και ο περιορισμένος αριθμός παραγγελιών οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η ύφεση στον βιομηχανικό κλάδο ενδέχεται να επιδεινωθεί το επόμενο διάστημα. Ωστόσο, εάν τα οικονομικά στοιχεία δεν συσχετιστούν με τις προσδοκίες, η προοπτική των αγορών θα είναι σταθερότερη και ενδέχεται να βελτιώσει την οικονομική εμπιστοσύνη.

Τα επιτόκια δανεισμού είναι τόσο χαμηλά στον δυτικό κόσμο, που περαιτέρω μειώσεις δεν μπορούν να ενισχύσουν σημαντικά την κατανάλωση ή τις επενδύσεις. Παρ’ όλα αυτά, οι κεντρικές τράπεζες διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο: παρέχοντας αρκετή ρευστότητα με εξαιρετικά γενναιόδωρους όρους, μειώνουν το ενδεχόμενο πρόκλησης σημαντικών εντάσεων στην κεφαλαιαγορά.

Η επιβράδυνση στο παγκόσμιο εμπόριο και στη μεταποίηση διαφέρει από προηγούμενα «επεισόδια». Αυτή τη φορά, η επιβράδυνση αντικατοπτρίζει κακές επιλογές πολιτικής. Εάν οι ΗΠΑ και η Κίνα έρθουν σε συμφωνία την ερχόμενη άνοιξη, όπως αναμένουμε, η παρτίδα σώζεται. Ειδάλλως, μπορεί να έρχονται νέες κακές εκπλήξεις.



Οι πιο καυτές θέσεις στην κόλαση είναι κρατημένες γι’ αυτούς που, σε καιρούς μεγάλης ηθικής κρίσης, διατηρούν ουδέτερη στάση. Δάντης, 1265-1321 το να παραμένουν ενώσεις κρατών θεατές της κατάστασης απορύθμισης και σχολιαστές της είναι εύκολο αναμένοντας το επόμενο επεισόδιο που οφείλεται σε αποφάσεις που λαμβάνονται στις ΗΠΑ.

Η Γαλλία είναι χώρα που παραδοσιακά μπορεί να αλλάξει την ατζέντα του διαλόγου γιατί διατηρεί ανοικτά τα παράθυρα επικοινωνίας τόσο ως προς τη Κίνα τη Ρωσία και να ασκήσει τη πίεση που χρειάζεται προς τη Γερμανία σαν εκφραστής της μετριοπάθειας και της ευρωπαϊκής διπλωματίας εκθέτοντας τη πολιτική των ΗΠΑ ως προς τις επιπτώσεις της και πρέπει να παίξει τον ιστορικό της ρόλο.

*Οικονομολόγου ΕΚΠΑ