Τροχοπέδη για την παγκόσμια ανάπτυξη μία περαιτέρω αύξηση στις τιμές πετρελαίου αιτίες και προεκτάσεις.

Άρθρο Γνώμης του Γεωργίου Βασιλάκη*

Πλήγμα για την παγκόσμια ανάπτυξη μία συνέχεια στο «ράλι» του πετρελαίου, σύμφωνα έγκυρους  οικονομικούς αναλυτές .

Μία περαιτέρω αύξηση στις τιμές πετρελαίου αναμένεται να λειτουργήσει αρνητικά για την παγκόσμια ανάπτυξη, εκτιμούν σε ανάλυσή τους οι οικονομολόγοι της , τη στιγμή που το Brent διαπραγματεύεται γύρω από τα 80 δολάρια ανά βαρέλι, την υψηλότερη επίδοση από το 2014.

Ειδικότερα, οι αναλυτές  έλαβαν υπόψη τους τις 11 φορές κατά το παρελθόν που ο «μαύρος χρυσός» σκαρφάλωσε από τα 60 στα 80 δολάρια ανά βαρέλι, όπως και στην περίπτωση του 2018.

Όπως διαπιστώνουν, μία αύξηση στις τιμές πετρελαίου κατά 10% στο εύρος τιμών 80 έως 100 δολαρίων, συνεπάγεται μία αύξηση της τάξεως των 15 μονάδων βάσης στο ΑΕΠ, από πλευράς παραγωγών.

Με δεδομένη την αυξημένη βαρύτητα των καταναλωτών (66%) στο παγκόσμιο ΑΕΠ, μία αύξηση της τάξεως του 10% στις τιμές πετρελαίου οδηγεί σε συνολική επιβράδυνση μίας μονάδας βάσης το παγκόσμιο ΑΕΠ, υπογραμμίζεται.

Με βάση το ίδιο μοντέλο, σε περίπτωση που το πετρέλαιο εκτοξευθεί στα 100 δολάρια ανά βαρέλι, η παγκόσμια ανάπτυξη θα επιβραδυνθεί συνολικά κατά 16 μονάδες βάσης!

Μεγαλύτερο πρόβλημα θα αντιμετωπίσουν οι χώρες-καθαροί εισαγωγείς «μαύρου χρυσού», μεγαλύτερη των οποίων είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, επισημαίνεται.

«Οι ιδανικές τιμές πετρελαίου για την παγκόσμια οικονομία εντοπίζονται μεταξύ 50 και 70 δολαρίων», αναφέρουν οι συντάκτες της μελέτης.

 Ωστόσο, από πλευράς καταναλωτών, μία ανάλογη αύξηση των τιμών οδηγεί σε συρρίκνωση της τάξεως των 9 μονάδων βάσης. 

  Μία συνέχεια στο «ράλι» των τιμών πετρελαίου αναμένεται να επιδράσει αρνητικά στην ανάπτυξη της οικονομίας των Ηνωμένων Πολιτειών, σύμφωνα με την ανάλυση των οικονομολόγων της Bank of America (BofA), σε μία περίοδο που οι τιμές της βενζίνης στις αμερικανικές πολιτείες έχουν εκτοξευθεί στα 3 δολάρια ανά γαλόνι.

Ειδικότερα, η επενδυτική τράπεζα παραθέτει δύο προβλέψεις για την τιμή του σχιστολιθικού πετρελαίου.

Στην πρώτη περίπτωση, το αργό πετρέλαιο αναμένεται να κυμανθεί -κατά περιόδους- ακόμη και στα 80 δολάρια ανά βαρέλι από τον τρέχοντα μήνα έως το τέλος του Ιουνίου 2019, ενώ, στη δεύτερη περίπτωση, η αντίστοιχη τιμή ενδέχεται να εκτοξευθεί ακόμη και στα 100 δολάρια ανά βαρέλι (σσ: οι τιμές για αργό και Brent έκλεισαν σήμερα, 18/5/2018, στα 71,3 και 74 δολάρια, αντίστοιχα).

Υπό το πρώτο, λοιπόν, σενάριο, η ανάπτυξη της αμερικανικής οικονομίας θα επιβραδυνόταν κατά 0,1%, με βάση το μοντέλο «FRB/US» της Federal Reserve.

Στο δεύτερο και ακραίο σενάριο, το αντίστοιχο ποσοστό αναμένεται να διαμορφωθεί σε έως και 0,2%.

Ωστόσο, παρατίθεται και η περίπτωση κατά την οποία οι τιμές παραμένουν στα προαναφερθέντα επίπεδα για το τρέχον χρονικό διάστημα και περαιτέρω.

Στα δύο εν λόγω, ακόμη πιο ακραία σενάρια, η οικονομική επιβράδυνση για τις Η.Π.Α. θα έφθανε το 0,2% στην περίπτωση των 80 δολαρίων, ενώ, στο ενδεχόμενο των 100 δολαρίων ανά βαρέλι, θα διαμορφωνόταν στο 0,5%!

Οι επιπτώσεις θα γίνονταν αντιληπτές κυρίως μέσω των αυξημένων τιμών στα καύσιμα (ειδικά σε μία περίοδο με υπόνοια πληθωριστικών πιέσεων), επισημαίνεται, καθώς μόλις το 0,5% της ηλεκτρικής ενέργειας παράγεται με μεθόδους που βασίζονται στον «μαύρο χρυσό».    

Ας έρθουμε λοιπόν στη σημερινή πραγματικότητα στη χώρα μας και στο Ευρωπαϊκό περιβάλλον  να δούμε με βάση την αύξηση της τιμής του  πετρελαίου.  

                                                                                                        

Η τιμή του πετρελαίου αυξήθηκε πάνω από τα 80 δολάρια το βαρέλι την Τρίτη, ενισχυμένη από την ανησυχία ότι η φθίνουσα παραγωγή αργού της Βενεζουέλας και μία πιθανή μείωση των ιρανικών εξαγωγών θα μπορούσαν να μειώσουν περαιτέρω την παγκόσμια προσφορά.

Το αργό κινείται στα υψηλότερα επίπεδα από τα τέλη του 2014, στηριζόμενο από τη συμφωνία των χωρών του ΟΠΕΚ, της Ρωσίας και άλλων χωρών εκτός του ΟΠΕΚ για τη μείωση της προσφοράς καθώς και την ισχυρή παγκόσμια ζήτηση.

Η τιμή του μπρέντ έφτασε στα 80,35 δολάρια, σημειώνοντας άνοδο 1,4%. Η τιμή του αμερικανικού αργού διαμορφωνόταν στα 72,71 δολάρια με άνοδο 0,7%.

Η κυβέρνηση των ΗΠΑ επέβαλε νέες κυρώσεις στη Βενεζουέλα μετά την επανεκλογή του προέδρου Νικολάς  Μαδούρο στις εκλογές της Κυριακής, μία κίνηση, που σύμφωνα με τους αναλυτές, μπορεί να μειώσει και άλλο την παραγωγή πετρελαίου της χώρας, που έχει υποχωρήσει ήδη στο χαμηλότερο επίπεδο δεκαετιών.

Η ανησυχία για μία πιθανή μείωση των ιρανικών εξαγωγών πετρελαίου μετά την αποχώρηση της Ουάσιγκτον από την πυρηνική συμφωνία με την Τεχεράνη και την απειλή αμερικανικών κυρώσεων, στηρίζει επίσης τις τιμές. Την Δευτέρα, οι ΗΠΑ σκλήρυναν τη στάση τους έναντι του Ιράν.

Η Βενεζουέλα και το Ιράν είναι μέλη του ΟΠΕΚ. Εν μέρει λόγω της ακούσιας μείωσης της παραγωγής της Βενεζουέλας, ο ΟΠΕΚ υπερκαλύπτει τις προβλέψεις της συμφωνίας για μείωση της παραγωγής. Η Σαουδική Αραβία και άλλοι μεγάλοι παραγωγοί του ΟΠΕΚ θα μπορούσαν θεωρητικά να αυξήσουν την προσφορά τους, αλλά δεν το έχουν κάνει ακόμη.

Οι μειώσεις της προσφοράς, με επικεφαλής τον ΟΠΕΚ, έχουν εξαλείψει σε μεγάλο βαθμό ένα πλεόνασμα στα αποθέματα των βιομηχανικών χωρών.

Τα αμερικανικά αποθέματα αργού εκτιμάται ότι μειώθηκαν κατά 2,8 εκατ. βαρέλια την περασμένη εβδομάδα, σημειώνοντας πτώση για τρίτη συνεχόμενη εβδομάδα.

Την ανοδική πίεση στις τιμές του πετρελαίου περιορίζει η αυξανόμενη προσφορά από τις ΗΠΑ, όπου η παραγωγή σχιστολιθικού αργού προβλέπεται να φθάσει σε νέο υψηλό επίπεδο - ρεκόρ τον Ιούνιο.

Τι ήταν όμως εκείνο που εκτόξευσε τις τιμές; Από τη μία, η συμφωνία μεταξύ ΟΠΕΚ και χωρών εκτός καρτέλ -κυρίως της Ρωσίας- για μείωση της παραγωγής, επαναφέροντας την ισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης.

Ο καταλυτικός όμως παράγοντας που οδήγησε τις τιμές πάνω από το φράγμα των 80 δολαρίων είναι γεωπολιτικός. Από τη στιγμή που η προσφορά καθορίζεται από τις μεγάλες πετρελαιοπαραγωγούς χώρες, η ένταση στη Μέση Ανατολή δυναμιτίζει τις τιμές. Σε αυτό συνέβαλε και η απόφαση της κυβέρνησης Τράμπ να αποσύρει τις ΗΠΑ από τη διεθνή συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν και να επαναφέρει τις κυρώσεις σε βάρος της Τεχεράνης, θέτοντας εκτός αγοράς τις ιρανικές εξαγωγές, που ανέρχονταν σε δύο εκατ. βαρέλια ημερησίως. Και αυτό σε μια εποχή που η δίψα των χωρών της Ασίας για πετρέλαιο ανέρχεται σε επίπεδα ρεκόρ. 

Οι χώρες Ασίας-Ειρηνικού καταναλώνουν περισσότερο από το 35% των 100 εκατ. βαρελιών που χρειάζεται καθημερινά ο κόσμος για την κάλυψη των ενεργειακών του αναγκών. Με τις τιμές πάνω από τα 80 δολάρια, το τίμημα της Ασίας για να καλύψει τις ανάγκες της σε καύσιμα θα φθάσει το ένα τρισ. Δολάρια.

Στον «πόλεμο» του πετρελαίου, Σαουδική Αραβία και Ρωσία κατάφεραν να παραμερίσουν τις διαφορές τους και να εστιάσουν στο κοινό τους συμφέρον, την επαναφορά των τιμών σε υψηλότερα επίπεδα. Με τον αποκλεισμό του Ιράν, συνεχίζουν να έχουν τον πρώτο λόγο στην αγορά πετρελαίου. Και φαίνεται πως δεν θα βιαστούν να αναπληρώσουν τη χαμένη προσφορά της Τεχεράνης

Τελικά η πολιτική Τράμπ έχει επιπτώσεις στη Διεθνή Οικονομία και όταν αφήνεις φαινόμενα να εξελίσσονται σε πολεμικά μέτωπα με διάλυση χωρών  και γενικευμένη αστάθεια πληρώνουν  το κόστος  οι χώρες που δεν παράγουν ενέργεια .

*Ο Γεώργιος Βασιλάκης είναι Οικονομολόγος - Φοροτεχνικός